ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΟ ΣΤΡΕΣ – UPDATE 2023
Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι το τεστ κατακερματισμού του DNA του σπέρματος είναι ένα πολύ χρήσιμο διαγνωστικό εργαλείο στην αξιολόγηση της ανδρικής υπογονιμότητας (Agarwal et al., 2016). Το ακέραιο DNA του σπέρματοζωαρίου είναι απαραίτητο για τη σωστή μετάδοση του γενετικού υλικού στην επόμενη γενιά. Το υψηλό ποσοστό του δείκτη κατακερματισμού DNA του σπέρματος (DFI) σχετίζεται με μειωμένα ποσοστά γονιμοποίησης, χαμηλό ποσοστό εμβρυικης ανάπτυξης έως το στάδιο της βλαστοκύστης , πτωχή ποιότητα εμβρύου, χαμηλότερα ποσοστά εγκυμοσύνης και υψηλότερα ποσοστά αυτόματης αποβολής (Bungum et al., 2007; Lewis et al., 2013; Simon et al. ., 2014).
Ο κατακερματισμός του DNA του σπέρματος μπορεί να προκληθεί από πολλούς παράγοντες, όπως: απόπτωση κατά την ωρίμανση του σπέρματος στο επιθήλιο των σπερματοζωαρίων (Gosálvez et al., 2015), ελαττωματική συσκευασία της χρωματίνης και αναδιαμόρφωση κατά τη διαδικασία της σπερμιογένεσης (Sakkas et al., 2023; Shamsi et al., 2008), αύξηση των ενεργών ειδών οξυγόνου (ROS) (Aitken & De luliis, 2010; Alahmar, 2019) και μείωση του σπερματικού αντιοξειδωτικού μηχανισμού (Shamsi et al., 2010). Η παχυσαρκία, η υπέρ- κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα, η χρήση φαρμάκων και ναρκωτικών, η διατροφή και η προχωρημένη ηλικία του άντρα είναι παράγοντες που αυξάνουν το DFI (Durairajanayagam, 2018).
Η υψηλή κατάτμηση μπορεί να αποτελεί αιτία υπογονιμότητας και αποβολών, και το απλό σπερμοδιάγραμμα δεν μπορεί να την ανιχνεύσει
Η πιο κοινή αιτία κατακερματισμού του DNA στα σπερματοζωάρια είναι τα αντιδραστικά είδη οξυγόνου (ROS) και το οξειδωτικό στρες (Agarwal et al., 2014; Majzoub et al., 2018; 2019). Τα ROS είναι ελεύθερες ρίζες που προέρχονται από οξυγόνο, όπως οι ρίζες υδροξυλίου (ΟΗ), το ανιόν υπεροξειδίου (O2-) και το υπεροξείδιο του υδρογόνου (H2O2). Χαμηλά επίπεδα ROS απαιτούνται για τη ενεργοποίηση του σπέρματος, την ακροσωμική αντίδραση και τη σύντηξη σπερματοζωαρίων-ωαρίων. Ωστόσο, η υψηλή συγκέντρωση σπερματικού ROS είναι επιβλαβής (Moustafa et al., 2004; Aktan et al., 2013) και μεταβάλλει τις παραμέτρους του σπέρματος (Agarwal et al., 2014; Homa et al., 2015). Τα ROS μπορεί επίσης να προκαλέσουν σημειακές μεταλλάξεις και πολυμορφισμούς, με αποτέλεσμα τη μειωμένη ποιότητα του σπέρματος (Spiropoulos et al., 2002).